Przepisy dotyczące rewitalizacji

Ustawa o Rewitalizacji
 

18 listopada 2015 r. weszła w życie ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. poz. 1777), która stanowi pierwszy akt prawny poświęcony w całości ważnemu zagadnieniu rewitalizacji. Ustawa wprowadza nowe rozwiązania, które mają uporządkować proces rewitalizacji, zdefiniować najważniejsze pojęcia i zagadnienia, a także wprowadzić jednolitą ścieżkę proceduralną dla tworzenia gminnych programów rewitalizacji.

Powstała w Ministerstwie ustawa o rewitalizacji stworzyła ramy prawne dla rewitalizacji w Polsce. Zawarte w niej regulacje mają zachęcać coraz więcej samorządów do prowadzenia tego procesu. Jej zapisy uporządkowały pojmowanie rewitalizacji. Powinna być ona dobrze zaplanowana i uwzględniać sferę społeczną, gospodarczą i przestrzenną. Rewitalizacja nie jest jedynie remontem, modernizacją czy odbudową, ale kompleksowym, wielowymiarowym procesem, którego głównym celem jest trwałe podniesienie jakości życia na obszarze zdegradowanym. Musi więc zawierać dopasowane do danego miejsca działania aktywizacyjne, edukacyjne, kulturalne, integrujące lokalną społeczność.

Jednym z istotniejszych elementów ustawy jest uregulowanie kwestii dotyczących gminnych programów rewitalizacji (GPR). Będą one podstawowym narzędziem prowadzenia rewitalizacji, zapewniającym jej kompleksowość oraz działania w ścisłej współpracy ze społecznością lokalną (a także realizowanych przez nią samą). Jego podstawą powinno być wyznaczenie obszarów wymagających działań oraz przedstawienie całościowej strategii ich prowadzenia.

Innym rozwiązaniem  wzmacniającym uczestnictwo mieszkańców w procesach rewitalizacji jest przewidziana w ustawie instytucja Komitetu Rewitalizacji, czyli forum opiniującego i doradczego, w skład którego wejdą przedstawiciele gminy i lokalnej społeczności. Komitet będzie współpracował z samorządem w czasie przygotowania i realizacji procesu rewitalizacji.

Założenia ustawy przewidują także dwa specjalne rozwiązania ułatwiające prowadzenie rewitalizacji w gminie. Nie będą one obowiązkowe – będą mogły być stosowane w zależności od potrzeb i charakterystyki zaplanowanych działań. Są nimi:

• utworzenie na obszarach rewitalizowanych Specjalnej Strefy Rewitalizacji (SSR). Status SSR umożliwi korzystanie ze szczególnych udogodnień (np. możliwość przyznania dotacji na remonty budynków), a także uprości procedury administracyjne związane z realizacją GPR;
• uchwalenie miejscowego planu rewitalizacji (szczególna forma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego), który będzie podstawą realizacji przekształceń urbanistycznych oraz prac inwestycyjno-budowlanych ujętych w GPR. Regulacje cechujące tę specjalną postać planu miejscowego to np. możliwość zawarcia w planie miejscowym koncepcji urbanistycznych czy przypisania do nieruchomości szczegółowych warunków realizacji inwestycji przewidzianych w planie

Prace nad projektem ustawy o rewitalizacji prowadzone były przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju z udziałem przedstawicieli miast, organizacji społecznych, urbanistów, ekspertów, organizacji samorządowych. Postanowienia przyjętego przez Radę Ministrów projektu ustawy są w znacznej mierze efektem tej współpracy. Niektóre rozwiązania projektowanej ustawy wynikają także z propozycji zawartych w samorządowym projekcie ustawy o rewitalizacji.


 

Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020
 

Na szeroko rozumiane działania rewitalizacyjne na lata 2014-2020 przewidziano co najmniej 25 mld zł, z czego ok. 22 mld zł będzie pochodzić z programów unijnych, a ok. 3 mld ze środków budżetu państwa oraz budżetów samorządów. Dla działań rewitalizacyjnych finansowanych ze środków UE ważnym odniesieniem są horyzontalne Wytyczne Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020. Adresatami Wytycznych są instytucje zarządzające regionalnymi i krajowymi programami operacyjnymi. Charakter Wytycznych jest ramowy, co oznacza, że instytucje zarządzające poszczególnymi programami operacyjnymi mogą opracować własne szczegółowe wytyczne w zakresie programów oraz procedur wyboru projektów rewitalizacyjnych.  W Wytycznych sformułowano warunki, jakie muszą spełnić projekty rewitalizacyjne, by zostały zakwalifikowane do wsparcia ze środków z UE, a tym samym otrzymywały preferencje (ułatwienia w konkursach, szansa na pozakonkursowe nabory, profilowanie kryteriów wyboru projektów). Szczególny nacisk został położony na odpowiednim przygotowaniu programów rewitalizacji, aby w sposób kompleksowy (łączący sferę społeczną, gospodarczą, infrastrukturalną i środowiskową) i skoordynowany wyprowadzać obszary zdegradowane z zapaści oraz podnieść jakość życia osób mieszkających na nich. Głównym źródłem finansowania projektów rewitalizacyjnych (wynikających z programów rewitalizacji) są środki regionalnych programów operacyjnych (EFRR i EFS), natomiast wsparcie z krajowych programów operacyjnych jest uzupełniające i odbywa się głównie poprzez formułowanie preferencji dla projektów wynikających z programów rewitalizacji. Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 weszły w życiem 3 lipca 2015 r.
 

Przebieg procesu legislacyjnego ustawy o rewitalizacji
 

Rząd przyjął założenia ustawy o rewitalizacji 24 marca 2014 roku. 30 czerwca 2015 roku Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o rewitalizacji, a 23 lipca 2015 roku projekt ustawy o rewitalizacji przyjął Sejm. 9 października 2015 roku Sejm rozpatrzył poprawki Senatu (PDF 272 KB). 12 października 2015 roku ustawa została przekazana Prezydentowi RP do podpisu. Prezydent RP podpisał ustawę 27 października 2015 roku. 3 listopada 2015 roku została ogłoszona w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

Z dniem 18 listopada 2015 roku weszła w życie.
 

Przebieg procesu legislacyjnego



 

Zestawienie najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi do ustawy o rewitalizacji
 

Ustawa o rewitalizacji - najczęściej zadawane pytania (PDF 413 KB)
 

Niniejszy zestaw najczęstszych pytań i odpowiedzi do ustawy o rewitalizacji ma za zadanie przybliżyć stosowanie tego aktu i wyjaśnić najbardziej złożone zagadnienia. Zestaw pytań i odpowiedzi będzie z czasem poszerzany o odpowiedzi na kolejne pojawiąjące się wątpliwości i zagadnienia, które sprawiają trudności interpretacyjne

Praktyczny komentarz do Ustawy o rewitalizacji
 

Ustawa o rewitalizacji - praktyczny komentarz (PDF 1 MB)



 

Ustawa o rewitalizacji - szanse i wyzwania
 

Prezentacja. Ustawa o rewitalizacji. Szanse i wyzwania (PDF 350 KB)
 

9 października 2015 roku odbyła się konferencja pt. „Ustawa o rewitalizacji. Szanse i wyzwania”, zorganizowana przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Związek Miast Polskich oraz Śląski Związek Gmin i Powiatów.

Podczas konferencji zaprezentowano najistotniejsze uregulowania zawarte w ustawie o rewitalizacji uchwalonej przez Sejm tego samego dnia.

Ustawa, zachowująca fakultatywny charakter, ma na celu wprowadzenie ram formalnoprawnych przygotowania i prowadzenia procesów kompleksowej rewitalizacji obszarów zdegradowanych. W tym celu definiuje podstawowe pojęcia – przede wszystkim zaś samo pojęcie rewitalizacji. Ustanawia przygotowanie, koordynowanie i tworzenie warunków do prowadzenia rewitalizacji, a także jej prowadzenie w zakresie właściwości gminy, jako jej fakultatywne zadania własne. Reguluje zawartość i tryb powstawania gminnego programu rewitalizacji – jako podstawy prowadzenia przez gminy działań. Proponuje katalog zachęt dla gmin i innych interesariuszy procesów rewitalizacji, a w zasadach ogólnych wprowadza zasadę partycypacji dla większego uspołecznienia działań rewitalizacyjnych. Umożliwia również wprowadzenie Specjalnej Strefy Rewitalizacji i ustanowienie na jej obszarze szeregu rozwiązań prawnych wspomagających przeprowadzenie tego procesu. Ustawa przewiduje szereg zmian w ustawach odrębnych, w tym wprowadzenie dodatkowego instrumentu planowania przestrzennego dla obszarów zdegradowanych – miejscowego planu rewitalizacji (specjalnej formy miejscowego planu zagospodarowana przestrzennego). Wszystkie te rozwiązania mają na celu ułatwienie prowadzenia rewitalizacji w gminach.

W konferencji wzięło udział niemal 200 osób, przede wszystkim przedstawicieli urzędów miast, w tym prezydenci i burmistrzowie, a także architekci, urbaniści, przedstawiciele uczelni wyższych, przedsiębiorstw oraz urzędów marszałkowskich.

Źródło: Ministerstwo Rozwoju